Evcil Hayvanlar Mental Sağlık İçin İyi mi Kötü mü?

2023 yılının sonlarında yayınlanan yeni bir araştırma, kişinin mental sağlığı ile hayvan sahibi olmanın arasında bir ilişki olmadığını buldu. Yani evcil hayvan sahibi olanlar, hayvan sahibi olmayanlara göre daha mutludur diye bir kaide yok. Ancak korumacılık, terapötik etki, yoldaşlık gibi pek çok olumlu durum hayvan sahibi olmak ile ilişkili. Ayrıca evcil hayvan sahibi olmak, stres ve kaygının kaynağı da olabilir.

Evcil hayvanlar mutluluk kaynağı olabilirler, yanında olan bir dost rolü görebilirler ve hatta çoğu zaman ‘ailenin bir parçası’ olabilirler. Ancak stres ve gerginliğin artmasına da sebep olabilirler. Yeni bir çalışma, genel olarak daha pozitif bir mental sağlığa sahip olmak ile evcil hayvan sahibi olmak arasındaki bağlantıyı araştırmaya koyuldu (Chapik et al., 2023).

Bu çalışma evcil hayvan sahibi olmak ve çeşitli parametreler arasındaki bağlantıları ve iyi olma halini inceledi. Bu verileri pandemi esnasında topladı. Şaşırtıcı bir şekilde, evcil hayvan sahibi olmak ile genel olarak iyi bir psikolojiye sahip olmak arasında bir bağlantı bulamadı. Araştırmaya katılan insanlar evcil hayvanları ile ilgili sorulara, pozitif yanıtlardan daha çok negatif yanıtlar verdiler.

Neler Oluyor?

                Pek çok insan hayatlarını, evcil hayvanları sayesinde daha yaşanılır olarak görürken, kimleri bunu bir engel ve yorucu bir olay olarak görüyor. Bu iki görüş de birbiri ile neredeyse aynı oranda olduğu için, bir farklılık yok gibi görünüyor. Evcil hayvan sahibi olmanın negatif ve pozitif yanlarına biraz daha derinlemesine bakalım.

Pozitif Yanları

Yoldaşlık Hissi.  Bir evcil hayvan yoldaş olarak yol alabilir. Yalnızlık hissini ve sosyal izolasyonu azaltır. Pek çok hayvan sahibi, eve gittiklerinde hayvanlarının çok sevindiğini ve bu durumu tecrübe etmenin pozitif yanlarından bahseder dururlar. Bir kadın evcil hayvanını her yere götürdüğünü ve günlük hayatı birlikte deneyimlediklerini söyledi ve pek nadir yalnızlık hissi ile uğraştığını dile getirdi.

‘’Eşim –tam bir ‘’evcil hayvan insanı’’- TV izlerken veya bir şeyler okurken kedilerinin aynı koltukta onunla birlikte olmasından aşırı keyif alıyor.’’

Manevi Bağlılık.  Evcil hayvan sahibi olmak, bazı insanların hayvanları ile manevi bağ kurmalarına ve ve onlara özveri ile ilgi göstermelerine olanak tanıyor. Bazı insanlar çocuk sahibi olmak yerine evcil hayvan sahibi olmanın aynı etkiye sahip olduğunu dile getiriyor; başka bir canlı varlık ile manevi bağ kurmak ve onunla ilgilenmek.

Koruma. Bazı köpek sahipleri, köpeklerinin kendilerini koruma içgüdülerile güveniyor. Bunun yanı sıra pek çok hayvan psikolojik bir güvenlik ve koruma sağlayabiliyor.

Terapi. Kuşlardan köpeklere, balıklardan atlara her hayvan, sahiplerine terapötik bir yardımda bulunabiliyor.

Negatif Yanları

Stres Kaynağı. Bazı durumlarda ebeveynlik, çocuklarının sağlığı ve güvenliği hakkında bir stres kaynağı olabiliyor. Evcil hayvan sahibi olmanın da benzer bir strese kaynaklık ettiği bir gerçek. Elbette bunun arkasında sevgi var ancak bu stresin olmadığı gerçeğini değiştirmiyor. Bazı insanlar evcil hayvanları ile ilgilenmek için yeterli süreye sahip olmadıkları için bir suçluluk hissediyor. Bu suçluluk hissinden ötürü de stres seviyeleri artabiliyor.

Ekonomik Durumlar. Evcil hayvan sahibi olmanın bazı ekonomik etkileri olabiliyor. Bir kedinin maması, kumu, oyuncakları, veteriner masrafları derken aylık gider kimi zaman zorlayıcı duruma gelebiliyor.

Yas Tutmak. Göreceli olarak kısa hayat sürelerine sahip oldukları için, evcil hayvan sahipleri, bir yada birden çok hayvanı ile kısa sürede vedalaşmak zorunda kalabiliyorlar. Bu üzüntü hissi de bazı psikolojik zorlantılara sebebiyet verebiliyor. Bunun da arkasında sevgi var. Ancak görünen o ki, sevginin getirdiği negatiflikler de mevcut.

Evcil Hayvan Sahipliği ve İyi Olma Hali Açıklaması

Araştırma sonuçlarına geri dönecek olursak, bu iki durum arasında bir bağlantı olmamasının sebebi aslında bir çok farklı değişken. Hayvanını her pozitif bir durumun kaynağı olan insan için bir de negatif olarak gören insanlar da mevcut.

Görünen o ki, kişinin evcil hayvan sahibi olma tecrübesinin üzerinde, evcil hayvanlara yükledikleri anlam ve genel hayata bakış açılarının etkileri mevcut. Kimi insan onlar olmadan yapamazdım diye cümleler kullanırken, kimisi de bir daha kedi-köpek sahibi olmak istemiyorum diyebiliyor. Bu tamemen kişinin iç dünyasında vereceği bir karar. Ancak karar ne olursa olsun, bir hayan sahiplendiğiniz zaman lütfen onları sokağa terk etmeyin.Bizim bireysel arzularımız doğrultusunda hiçbir canlının hayatını zorlaştırmaya hakkımız yok.